بررسی و تحلیل

جریان روشنفکری

در دهه چهل خورشیدی

گفتگوی سیروس علی نژاد

با دکتر محمد صنعتی

موج تازه روشنفکری نه دنبال اسطوره سازی است

و نه به آرمان های رومانتیک یوتوپیایی باور دارد

برگرفته از روزنامه ی کیهان لندن

سیروس علی نژاد روزنامه نگار و پژوهشگر آگاه که خوانندگان ما با قلم وی آشنایی دارند، در مصاحبه

با دکتر محمد صنعتی، نویسنده و منقّد فرهنگ و ادبیات و هنر، جریان روشنفکری ایران در دهه چهل را به معرض بحث و بررسی گزارده است. بحثی که هر چند به این دوره خاص نظر دارد، اما بدان محدود نمی شود و سیر تحول روشنفکری در ایران، از دوران مشروطیت به این سو، و نیز عوامل تأثیرگذار بر آن را در بر می گیرد. این بررسی روشنگرانه و در عین حال واقع گرایانه را از فصلنامه فرهنگی- هنری «بخارا» که علی دهباشی در تهران انتشار می دهد، برای مطالعه شما برگزیده ایم. (نسخه پی دی اف)
■ بخش اول: روشنفکران مشروطیت زمانی برخاستند که هنوز در کشورهای اطراف ما هیچ حرکتی وجود نداشت
■ بخش دوم: تأثیر عوامگرایی و عوام زدگی بر جریان روشنفکری ایران در دهه بیست و دهه چهل
■ بخش سوم: روشنفکر کسی است که به جلو نگاه می کند و می خواهد جامعه خود را از مرحله قرون وسطایی به مرحله مدرن برساند
در دهه چهل روشنفکری ایران سیاست زده بود و همان شد که حزب توده در دهه بیست می اندیشید
■ بخش چهارم: بازگشت به خویشتن، تفکر کویرزده سنتی بود که فردید و آل احمد پایه گذاری و دیگران دنبال کردند
روشنفکری ما همان را می خواست که به دست آورد: گسستن از مدرنیسم و پیوستن به سنّت!
■ ■ بخش پنجم و پایانی: روشنفکران هم برای جذب توده ها به مذهب فروشی پرداختند!
از دهه هفتاد به این سو، جریان روشنفکری نوین در ایران واقع بین تر و منطقی تر و عملگراتر از دوره های گذشته است